Chứng ngủ rũ là gì? Nguyên nhân ngủ gục và cách khắc phục

Chứng ngủ rũ khiến người mắc phải thường xuyên cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày và có thể ngủ gục bất ngờ. Bệnh ngủ rũ gây mệt mỏi và khó tập trung, hơn nữa thì đôi khi ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Nếu bạn muốn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách khắc phục bệnh ngủ rũ, hãy cùng LIÊN Á đọc bài viết dưới đây nhé.

1. Chứng ngủ rũ là gì?

Chứng ngủ rũ (Narcolepsy) là một dạng rối loạn giấc ngủ,gây ra tình trạng buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Người bệnh thường gặp các cơn ngủ gục hoặc ngủ quên không kiểm soát được, có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong ngày.

Ngủ gục hay ngủ quên vào ban ngày

Bệnh được phân thành hai loại là ngủ rũ kèm tê liệt nhất thời và ngủ rũ không kèm tê liệt nhất thời. Phần lớn trường hợp khởi phát trong độ tuổi từ 10 đến 25. Những cơn ngủ rũ gây gián đoạn nghiêm trọng đến công việc, học tập và sinh hoạt thường ngày, nguy hiểm hơn nếu xảy ra khi đang lái xe hoặc vận hành máy móc.

2. Triệu chứng của bệnh ngủ rũ

Người bệnh luôn cảm thấy buồn ngủ

Các triệu chứng điển hình của chứng ngủ rũ gồm bốn nhóm chính:

• Ngủ gục vào ban ngày: Người bệnh có thể ngủ bất cứ lúc nào trong ngày, kể cả khi đang làm việc hoặc trò chuyện. Những cơn ngủ quên này đến đột ngột, khó kiểm soát và ảnh hưởng trực tiếp đến sự tập trung.
• Mất trương lực cơ đột ngột (cataplexy): Xảy ra khi cơ bắp yếu đi trong vài giây đến vài phút. Có cơn thường khởi phát do cảm xúc mạnh như cười, sợ hãi hay tức giận. Tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng xuất hiện triệu chứng này.
• Bóng đè: Người bệnh tỉnh táo nhưng không thể cử động, nói chuyện trong thời gian ngắn khi ngủ hoặc lúc mới thức dậy. Đây là trải nghiệm đáng sợ dù thường chỉ kéo dài vài giây đến vài phút.
• Ảo giác: Có thể xảy ra khi bắt đầu ngủ hoặc khi vừa tỉnh dậy. Hình ảnh, âm thanh hoặc trải nghiệm trong ảo giác thường rất sống động và giống như thật.

Ngoài ra, bệnh nhân mắc bệnh ngủ rũ có thể gặp thêm rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ, mất ngủ,... Các triệu chứng này làm suy giảm chất lượng giấc ngủ ban đêm và khiến ban ngày càng dễ rơi vào tình trạng ngủ gục.

3. Nguyên nhân của bệnh ngủ rũ?

Xuất hiện chứng ngủ rũ là do thiếu hụt hypocretin

Nguyên nhân của bệnh ngủ rũ chủ yếu liên quan đến sự suy giảm nồng độ hypocretin (orexin) – chất dẫn truyền thần kinh giúp duy trì sự tỉnh táo và điều hòa giấc ngủ REM. Khi các tế bào thần kinh sản xuất hypocretin bị tổn thương hoặc mất đi, cơ thể không kiểm soát được chu kỳ ngủ, dẫn đến tình trạng buồn ngủ đột ngột.

Một số yếu tố nguy cơ có thể góp phần gây ra bệnh ngủ rũ gồm:

• Rối loạn miễn dịch: Hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào thần kinh sản xuất hypocretin.
• Di truyền: Khiếm khuyết di truyền làm gián đoạn khả năng sản xuất hypocretin.
• Môi trường: Nhiễm trùng, tiếp xúc độc tố hay căng thẳng kéo dài.
• Thay đổi nội tiết tố: Thường gặp ở giai đoạn dậy thì hoặc mãn kinh.
• Chấn thương hoặc tổn thương não: Ảnh hưởng đến vùng điều hòa giấc ngủ REM.
• Vắc xin và virus: Một số trường hợp ghi nhận liên quan đến virus H1N1 và vắc xin phòng cúm Pandemrix.

Tổng hợp từ các nghiên cứu, nguyên nhân chính xác của chứng ngủ rũ vẫn chưa được xác định hoàn toàn nhưng đa phần liên quan đến thiếu hụt hypocretin.

4. Tác động tiêu cực của bệnh ngủ rũ

Người bệnh có thể ngủ trong vô thức vào ban ngày

Chứng ngủ rũ là một rối loạn thần kinh ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

• Người bệnh dễ rơi vào trạng thái ngủ gục bất chợt khi đang làm việc, lái xe hoặc nấu ăn có thể gây ra tai nạn nghiêm trọng.
• Khi bạn luôn ngủ quên sẽ khiến hiệu suất lao động giảm, dễ bị hiểu lầm là lười biếng hay thiếu tập trung.
• Người mắc bệnh ngủ rũ còn có xu hướng tăng cân do rối loạn chuyển hóa và ảnh hưởng từ thuốc điều trị.
• Các cơn mất trương lực cơ xuất hiện khi cảm xúc thay đổi mạnh, làm suy giảm chất lượng các mối quan hệ cá nhân.
• Tỷ lệ trầm cảm, lo âu và rối loạn tăng động giảm chú ý cũng cao hơn ở nhóm bệnh nhân này.

5. Bí quyết khắc phục bệnh ngủ rũ

Ngủ đủ giấc là cách nhanh nhất điều trị chứng ngủ rũ

Điều trị chứng ngủ rũ cần kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo hướng dẫn y khoa.

• Người bệnh nên tuân thủ thời gian biểu cố định, đi ngủ cũng như thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày kể cả cuối tuần.
• Việc nghỉ ngơi bằng những giấc ngủ ngắn khoảng 20 phút vào ban ngày giúp cải thiện sự tỉnh táo và giảm buồn ngủ kéo dài.
• Cần tránh rượu bia, nicotine hay chất kích thích vì chúng làm triệu chứng nặng hơn.
• Tập thể dục đều đặn, tốt nhất trước giờ ngủ từ 4 đến 5 tiếng.
• Người bệnh nên được thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa thần kinh để được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp, đồng thời kết hợp thay đổi thói quen sinh hoạt để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn có thể hiểu cũng như tìm được cách khắc phục triệu chứng ngủ rũ để không còn lo lắng vì những cơn ngủ gục bất chợt. Nếu bạn muốn cải thiện giấc ngủ bằng các sản phẩm chăn drap gối nệm chất lượng, hãy đến ngay showroom LIÊN Á gần nhất để được tư vấn và trực tiếp trải nghiệm sản phẩm nhé!